Stress trạng thái tinh thần bị căng thẳng do nhiều yếu tố như công việc, cuộc sống, học tập, các mối quan hệ xã hội,… Trong bài viết này, bạn đọc hãy cùng với Shan Healing tìm hiểu cụ thể về stress là gì? Những nguyên nhân chính gây stress, các dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị giúp giảm stress hiệu quả.
Stress là gì?
Stress là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi phải đối mặt với áp lực từ môi trường bên trong và bên ngoài. Ở mức độ vừa phải, stress giúp chúng ta tập trung và hoàn thành công việc tốt hơn. Tuy nhiên, khi tình trạng này kéo dài, nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cả sức khỏe thể chất và tinh thần.
Stress có những loại nào?
Stress được phân loại dựa trên thời gian và tần suất xuất hiện. Căn cứ vào đó, hiện tại có 3 loại phổ biến, thường gặp nhất gồm.
Stress cấp tính: Là dạng stress phổ biến nhất, xuất hiện nhanh và cũng nhanh chóng biến mất ngay sau đó. Thông thường, stress cấp tính sẽ xuất hiện khi tinh thần bị áp lực do khối lượng công việc đột ngột tăng cao hoặc có những sự kiện bất ngờ trong cuộc sống hàng ngày.
Stress cấp tính tái diễn: Đây là dạng stress xảy ra thường xuyên và lặp đi lặp lại nhiều lần. Tình trạng này nếu không được kiểm soát sẽ làm cuộc sống hỗn loạn và dẫn đến kiệt sức.
Stress mạn tính: Trong số 3 loại thì stress mạn tính là loại nguy hiểm và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe nhất. Stress mạn tính sẽ kéo dài trong nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm khiến cơ thể luôn trong trạng thái báo động. Việc kéo dài liên tục như vậy khiến cho cả tinh thần lẫn thể chất đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh về tâm lý như trầm cảm hay rối loạn lo âu.
Những nguyên nhân gây stress?
Nguyên nhân gây stress có thể đến từ cả yếu tố bên ngoài lẫn bên trong cuộc sống của mỗi người. Cụ thể như:
Do các yếu tố bên ngoài
Các yếu tố bên ngoài có thể là nguyên nhân gây stress ở nhiều người có thể đến từ áp lực công việc, các vấn đề về tài chính, các mối quan hệ trong cuộc sống, do có sự thay đổi lớn đời sống hoặc do các tác động từ môi trường sống.
Yếu tố bên trong mỗi người
Bên cạnh những yếu tố tác động từ bên ngoài kể trên, cũng có rất nhiều người rơi vào trạng thái stress do chính những yếu tố xuất phá từ bên trong như: Do những suy nghĩ tiêu cực, tính cách quá cầu toàn, thiếu kỹ năng sống và có lối sống không lành mạnh như ăn uống không điều độ, không tập thể dục, lạm dụng chất kích thích.
Các dấu hiệu nhận biết stress
Stress tác động đến nhiều phương diện khác nhau từ sức khỏe thể chất đến tinh thần. Dưới đây là một số dấu hiệu để nhận biết stress sớm và có hướng xử lý, điều trị kịp thời.
- Tình trạng căng thẳng, mệt nỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Thường xuyên cảm thấy đau đầu, đau cơ, đặc biệt là ở vùng cổ và vai.
- Hệ tiêu hóa bị rối loạn.
- Thường xuyên mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
- Nhịp tim đập nhanh, xuất hiện tình trạng tức ngực.
- Tâm trí luôn có cảm giác lo lắng, bồn chồn, bất an.
- Khả năng tập trung và ghi nhớ giảm sút.
- Tâm trạng thay đổi thất thường, dễ cáu kỉnh.
- Có những suy nghĩ bi quan, tiêu cực thậm chí gây tổn hại bản thân.
- Thường xuyên bỏ bữa, không có cảm giác thèm ăn hoặc ăn rất nhiều, không kiểm soát.
- Cảm thấy ngại giao tiếp với mọi người xung quanh, không hứng thú với các hoạt động đã từng là niềm yêu thích.
Các phương pháp điều trị stress hiệu quả
Để điều trị stress hiệu quả, an toàn thì hai phương pháp chủ yếu được áp dụng hiện nay là liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc điều trị.
Liệu pháp tâm lý
Tìm gặp các chuyên gia tâm lý là một trong những cách hiệu quả nhất để quản lý và điều trị stress được rất nhiều người áp dụng. Khi áp dụng liệu pháp tâm lý, những hành vi và suy nghĩ tiêu cực sẽ nhanh chóng được phát hiện và có hướng thay đổi kịp thời, giúp ngăn chặn những tác động xấu về lâu dài.
Bên cạnh đó, điều trị stress bằng liệu pháp tâm lý, các kỹ thuật thư giãn như ngồi thiền định, yoga cũng được nhiều chuyên gia về tâm lý khuyến khích thực hành, ứng dụng để điều hòa cảm xúc và giảm căng thẳng đầu óc.
Điều trị bằng thuốc
Trong một số trường hợp, khi tình trạng stress nặng, bác sĩ kê đơn thuốc để kiểm soát các triệu chứng, hạn chế người bệnh tự tổn hại bản thân.
Khi điều trị stress bằng thuốc, điều quan trọng nhất là phải tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý sử dụng thuốc quá liều hay dùng các loại thuốc bổ sung ngoài đơn được kê.
Nếu cần dùng các loại thực phẩm chức năng giúp hỗ trợ giấc ngủ và giảm căng thẳng thì cần phải tham khảo, hỏi ý kiến của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng khi chưa được phép để tránh làm cho tình trạng trở nên phức tạp hơn.
Trị liệu chuông xoay
Ngoài hai phương pháp chính là liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc điều trị thì trị liệu chuông xoay cũng là một cách điều trị, giảm stress rất hiệu quả. Khi gõ chuông, âm thanh om và sóng rung chuông xoay tạo ra có tác dụng giúp tâm trí thư giãn, các dòng năng lượng trong cơ thể được khai thông. Nhờ đó tình trạng căng thẳng, stress cũng được cải thiện trông thấy.
Tình trạng stress kéo dài tác động thế nào đến sức khỏe?
Tình trạng stress mạn tính có thể gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe khi không được phát hiện hay có hướng điều trị kịp thời.
- Rối loạn tim mạch: Tình trạng tim mạch rối loạn làm tăng nguy cơ cao huyết áp, đau tim và đột quỵ.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Khi hệ miễn dịch bị suy giảm, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm trùng và mắc các bệnh vặt. Điều này diễn ra thường xuyên sẽ làm sức khỏe bị tổn hại nghiêm trọng.
- Rối loạn tiêu hóa: Hệ tiêu hóa bị rối loạn sẽ gây ra các bệnh như viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích và nhiều vấn đề liên quan, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Tình trạng stress kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các chứng rối loạn lo âu hay trầm cảm.
- Gây ra các vấn đề về da và tóc: Stress cũng gây ra tình trạng mụn trứng cá, bệnh chàm và rụng tóc ở nhiều người.
- Gây tăng cân: Khi nồng độ Cortisol tăng cao sẽ gây cảm giác thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt và chất béo. Điều này làm cơ thể dễ bị tăng cân mất kiểm soát.
Một số cách phòng tránh và giảm stress
Việc xây dựng một lối sống lành mạnh với những thói quen tốt là cách hiệu quả nhất để phòng tránh cũng như tăng cường khả năng chống chọi với stress.
Thư giãn tinh thần
Sau những giờ làm việc và học tập căng thẳng, hãy cố gắng dành ra một thời gian nhất định mỗi ngày để thư giãn đầu óc, giúp tâm trí được nghỉ ngơi thoải mái. Có rất nhiều phương pháp đơn giản để thư giãn như: Nghe một vài bản nhạc hay, xem một bộ phim yêu thích, đọc sách báo, tạp chí, chơi nhạc, vẽ vời, thực hiện các bài hít thở sâu hoặc làm bất kỳ điều gì bản thân thích thú.
Đây đều là những cách giải tỏa cảm xúc tuyệt vời để đầu óc không bị căng thẳng quá độ dẫn đến stress.
Xây dựng lối sống lành mạnh
Sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần có mối liên hệ trực tiếp với nhau, vì vậy một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp cho tinh thần vững vàng, ít bị tác động, từ đó giảm thiểu nguy cơ bị stress. Dưới đây là một số cách rèn luyện thể chất cân bằng thân tâm trí và xây dựng lối sống lành mạnh.
- Thường xuyên vận động: Khi cơ thể vận động sẽ giải phóng endorphins – hormone hạnh phúc, giúp cải thiện tâm trạng một cách tự nhiên, hạn chế tình trạng căng thẳng – nguyên nhân chính gây nên stress.
- Ngủ đủ giấc: Một giấc ngủ chất lượng có tác dụng giúp cơ thể và não bộ phục hồi, vì vậy cần ngủ đủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm để cơ thể và tinh thần luôn duy trì trạng thái tốt nhất.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất sẽ cung cấp năng lượng cho cơ thể đồng thời giúp tinh thần luôn thoái mái, phấn chấn.
Học cách quản lý thời gian
Học cách quản lý và sắp xếp thời gian hiệu quả, khoa học, giúp tránh được tình trạng căng thẳng, áp lực đến từ công việc cũng như những vấn đề trong cuộc sống.
Trước tiên là học cách sắp xếp công việc theo thứ tự ưu tiên và chia nhỏ các mục tiêu lớn thành những nhiệm vụ nhỏ hơn, dễ quản lý và thực hiện. Kế đến là cần biết cách từ chối, nói không với những điều gây mất nhiều thời gian, năng lượng mà không mang đến lợi ích.
Khi nào cần gặp chuyên gia, bác sĩ?
Nếu sau khi đã tự áp dụng các biện pháp thư giãn tinh thần nhưng các triệu chứng stress vẫn không thuyên giảm, tinh thần bắt đầu bị mất kiểm soát, kết quả công việc, học tập liên tục giảm sút và xuất hiện những ý nghĩ tiêu cực làm hại bản thân,… thì bạn nên tìm gặp bác sĩ, chuyên gia tâm lý có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm để được tham khám, nắm rõ tình trạng sức khỏe và có phác đồ điều trị rõ ràng, cụ thể.
Lời kết
Qua những thông tin chi tiết Shan Healing vừa chia sẻ về chứng stress trong bài viết trên, bạn đọc đã nắm rõ stress là gì, các loại stress phổ biến, những nguyên nhân chính gây nên tình trạng stress, một số dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị, quản lý stress được sử dụng phổ biến hiện nay. Mong rằng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ có ích với bạn đọc.
